Comprehensive Texts

പ്രാണപ്രതിഷ്ഠാനമനോര്വിധാനം

പ്രവക്ഷ്യതേ സംപ്രതി സര്വസിദ്ധ്യൈ.

യസ്മാദൃതേമീ കഥിതാഃ പ്രയോഗാഃ
വ്യര്ഥാ ഭവേയുര്ഗതജീവകല്പാഃ৷৷31.1৷৷

പ്രോക്ത്വാ പൂര്വമമുഷ്യശബ്ദമഥ ച പ്രാണാ ഇഹ പ്രാണകാ-

സ്തദ്വജ്ജീവ ഇഹ സ്ഥിതേതി ച തഥാ സര്വേന്ദ്രിയാണീതി ച.

ഭൂയോ വാങ്മനസാവുദീര്യ തദനു പ്രാണാ ഇഹായാന്ത്വിതി.
സ്വാഹാന്തം പ്രജപേന്മനും നിശിതധീഃ പ്രാണാന്പ്രതിഷ്ഠാപയേത്৷৷31.2৷৷

സൃഷ്ടിഃ സാ ജഗതാമനാദിനിധനാ വിശ്വസ്യ ചേഷ്ടാകരീ

പ്രാണാഖ്യാ പ്രകൃതിഃ ക്രിയാമയവപുര്ദേവീ പരാ ദേവതാ.

പ്രത്യേകം കാദിവര്ഗൈഃ പ്രതിഗതലിപികൈര്ബിന്ദുയുക്തൈര്ധരാദ്യൈഃ

ശബ്ദാദ്യൈഃ ശ്രോത്രമുഖ്യൈര്വദനകരമുഖൈസ്തത്ക്രിയാഭിഃ ക്രമേണ৷৷

ബുദ്ധ്യാദ്യൈശ്ചാത്മനേന്തൈരുപരി ച വിലസജ്ജാതിഭിഃ ഷഡ്ഭിരേവം
കുര്യാദങ്ഗാനി സമ്യഗ്വരവിശദമതിര്വിശ്വരൂപത്വസിദ്ധ്യൈ৷৷31.3৷৷

നാഭേര്ദേശാദാപദം പാശബീജം

ഹൃദ്ദേശാദാ നാഭിദേശം ച ശക്തിമ്.

ആഹൃദ്ദേശം മസ്തകാദങ്കുശാഖ്യം
ന്യസ്ത്വാ യാദീന്ധാതുഭിര്ന്യസ്യ സപ്ത৷৷31.4৷৷

പ്രാണേ ജീവേ ചൈവ ഹംസശ്ച

യാര്ണന്യസ്യേന്മൂലം വ്യാപകം മസ്തകാദിമ്.

ഏവം ന്യസ്യ പ്രാണശക്തിസ്വരൂപം
വിദ്യാം ധ്യായേദാത്മരൂപാം ച ദേവീമ്৷৷31.5৷৷

രക്താമ്ബോധിസ്ഥപോതോല്ലസദരുണസരോജാധിരൂഢാ കരാബ്ജൈഃ

പാശം കോദണ്ഡമിക്ഷൂദ്ഭവമഥ ഗുണമപ്യങ്കുശം പഞ്ചബാണാന്.

ബിഭ്രാണാ സ്രക്കപാലം ത്രിണയനലസിതാ പീനവക്ഷോരുഹാഢ്യാ
ദേവീ ബാലാര്കവര്ണാ ഭവതു സുഖകരീ പ്രാണശക്തിഃ സ്വരൂപാ৷৷31.6৷৷

ധ്യാത്വാ ദേവീം പ്രജപേദേവം ലക്ഷം മനും സമാഹിതധീഃ.
ആജ്യേനാന്തേ ജുഹുയാച്ചരണാ വാ തദ്ദശാംശതോ മന്ത്രീ৷৷31.7৷৷

ശാക്തേ പീഠേ ദേവീം ഷട്കോണസ്ഥൈഃ പ്രജേശഹരിരുദ്രൈഃ.
വാണീലക്ഷ്മീഗിരിജാസഹിതൈരങ്ഗൈശ്ച മാതൃലോകേശൈഃ৷৷31.8৷৷

പ്രയജേച്ചതുര്ഭിരേവം പരിവാരൈര്നിത്യമേവ നിശിതമനാഃ.
ഏവം സംസിദ്ധമനുര്വശ്യാദ്യാന്യാരഭേത കര്മാണി৷৷31.9৷৷

പാശാങ്കുശാന്തരിതശക്തിമനോഃ പരസ്താ-

ദുച്ചാര്യ യാദിവസുവര്ണഗണം സഹംസമ്.

പശ്ചാദമുഷ്യപദമുച്ചരതു പ്രയോഗ-
മന്ത്രോയമിത്ഥമുദിതോ ഗ്രഹസംഖ്യയാ വാ৷৷31.10৷৷

മൃതാ വൈവസ്വതാ ചൈവ ജീവഹാ പ്രാണഹാ തഥാ.

ആകൃഷ്യാ ഗ്രഥനാ ചൈവ ഉന്മാദാ വിഷ്ഫുലിങ്ഗിനീ.
ക്ഷേത്രജ്ഞാ പ്രതിഹാരീ ച പ്രാണമൂര്ത്യഃ സയാദികാഃ৷৷31.11৷৷

ബദ്ധ്വാ സാധ്യാ പാശബീജേന ശക്ത്യാ

ഗൃഹ്ണന്നാകൃഷ്യാങ്കുശേനാഥ യാദീന്.

ദൂതീശ്ചോക്ത്വാ സാധ്യനാമ്നാഥ ധാതൂ-
നേവം മന്ത്രോ യാവദാത്മാ സവീര്യഃ৷৷31.12৷৷

സുപ്താശേഷജനേ നിശീഥസമയേ സാധ്യേ സ്വപിത്യാദരാ-

ദാരുഹ്യ സ്വവശം വിധായ ഹൃദയേ സാധ്യാകൃതേഃ കീലകമ്.

ബദ്ധ്വാ തം ച നിപീഡമേവ സഹസാ കാലസ്യ യഷ്ട്യാ ശിര-
സ്യാഘാതാത്ക്ഷുഭിതാഖിലേന്ദ്രിയഗണം സാധ്യം സ്മരേത്സാധകഃ৷৷31.13৷৷

വായവ്യാഗ്നേയൈന്ദ്രവാരീണ്മഹേശ-

ക്രവ്യാത്സോമപ്രേതരാണ്മധ്യകേഷു.

സ്ഥാനേഷ്വേതേഷ്വഷ്ട യാദീന്സഹംസാ-
ന്ഭൃങ്ഗാന്ധ്യായേദ്വീജബിന്ദുപ്രബദ്ധാന്৷৷31.14৷৷

സ്വീയേ ചൈവം സംസ്മരേദ്ധൃത്സരോജേ

ഭൃങ്ഗീരൂപാന്നിര്ഗതാന്ശ്വാസമാര്ഗൈഃ.

സാധ്യാബ്ജസ്ഥാംശ്ചഞ്ചരീകാന്ഗൃഹീത്വാ
സ്വീയം സ്ഥാനം പൂര്വവത്സംപ്രവിഷ്ടാന്৷৷31.15৷৷

ബീജാനി രക്താനി തു വശ്യകര്മ-

ണ്യമ്ഭോധരാഭാന്യഭിചാരകാലേ.

ധൂമ്രാണി വിദ്വേഷവിധൌ സമോഹേ
പീതാനി സംസ്തമ്ഭവിധൌ സ്മരേച്ച৷৷31.16৷৷

അഥ വാ സാധ്യപ്രാണാ-

ന്മണ്ഡൂകാകാരധാരിണോ ധ്യായേത്.

സ്വീയാന്ഭുജഗാകാരാ-
നമിചാരാദൌ നൃശംസകര്മവിധൌ৷৷31.17৷৷

പ്രാണപ്രതിഷ്ഠാകര്മൈവം വിധായൈകാദശാപരമ്.
പുത്തല്യാദൌ ഖചിത്തേ വാ താംസ്തു സംസ്തമ്ഭയേദ്ഭുവാ৷৷31.18৷৷

ആകൃഷ്ടാനാം സാധ്യദേഹാദസൂനാം

പുത്തല്യാദാവപ്യയം സ്യാത്പ്രകാരഃ.

കിം തു സ്വീയേ ഹൃത്സരോജേ പ്രവേശോ
വശ്യാകൃഷ്ട്യോരേവ നാത്രാഭിചാരേ৷৷31.19৷৷

പാശാദ്യത്രികയുക്തമൂലഹൃദയഭ്രൂമധ്യസൂത്രായിതാ

സാഗ്നിഃ സാധ്യലലാടരന്ധ്രവഗതോപ്യാമൂലമാജഗ്മുഷി.

യോന്യാം ത്വാത്മഹൃദബ്ജമേവമനിശം ഭ്രാമ്യത്യസൌ ചിന്ത്യ തം
ശക്തിര്ജന്മശതാന്യപീഹ വശയേത്സാധ്യം സമാകര്ഷയേത്৷৷31.20৷৷

പ്രാണപ്രതിഷ്ഠാവിധിരേവമുക്തഃ

സാങ്ഗഃ സയോഗോ വിനിയോഗയുക്തഃ.

അസ്മിന്പ്രവീണോ ഗിരികാനനാദീ-
ന്പ്രചാലയേത്പ്രാണവതോ വിധായ৷৷31.21৷৷


ഇതി ശ്രീമത്പരമഹംസപരിവ്രാജകാചാര്യസ്യ

ശ്രീഗോവിന്ദഭഗവത്പൂജ്യപാദശിഷ്യസ്യ

ശ്രീമച്ഛംകരഭഗവതഃ കൃതൌ
പ്രപഞ്ചസാരേ ഏകത്രിംശഃ പടലഃ৷৷