Comprehensive Texts

അഥ പ്രണവസംജ്ഞകം പ്രതിവദാമി മന്ത്രം പരം

സജാപമപി സാര്ചനം സഹുതക്ലൃപ്തി സോപാസനമ്.

അശേഷദുരിതാപഹം വിവിധകാമകല്പദ്രുമം
വിമുക്തിഫലസിദ്ധിദം വിമലയോഗിസംസേവിതമ്৷৷18.1৷৷

ആദ്യസ്വരഃ സമേതോ-

മരേണ സധസപ്തമശ്ച ബിന്ദുയുതഃ.

പ്രോക്തഃ സ്യാത്പ്രണവമനു-
സ്ത്രിമാത്രികഃ സര്വമന്ത്രസമവായീ৷৷18.2৷৷

മന്ത്രസ്യാസ്യ മുനിഃ പ്രജാപതിരഥ ച്ഛന്ദശ്ച ദേവ്യാദികാ

ഗായത്രീ ഗദിതാ ജഗത്സു പരമാത്മാഖ്യസ്തഥാ ദേവതാ.

അക്ലീബൈര്യുഗമധ്യഗധ്രുവയുതൈരങ്ഗാനി കുര്യാത്സ്വരൈ-
ര്മന്ത്രീ ജാതിയുതൈശ്ച സത്യരഹിതൈര്വാ വ്യാഹൃതീഭിഃ ക്രമാത്৷৷18.3৷৷

വിഷ്ണും ഭാസ്വത്കിരീടാങ്ഗദവലയയുഗാകല്പഹാരോദരാങ്ഘ്രി-

ശ്രോണീരൂപം സവക്ഷോമണിമകരമഹാകുണ്ഡലാമണ്ഡിതാങ്ഗമ്.

ഹസ്തോദ്യച്ചക്രശങ്ഖാമ്ബുജഗദമമലം പീതകൌശേയമാശാ-
വിദ്യോതദ്ഭാസമുദ്യദ്ദിനകരസദൃശം പദ്മസംസ്ഥം നമാമി৷৷18.4৷৷

ദീക്ഷിതോ മനുമിമം ശതലക്ഷം

സംജപേത്പ്രതിഹുനേച്ച ദശാംശമ്.

പായസൈര്ഘൃതയുതൈശ്ച തദന്തേ
വിപ്രഭൂരുഹഭവാഃ സമിധോ വാ৷৷18.5৷৷

സര്പിഃപായസശാലീ-

തിലസമിദാദ്യൈരനേന യോ ജുഹുയാത്.

ഐഹികപാരത്രികമപി
സ തു ലഭതേ വാഞ്ഛിതം ഫലം നചിരാത്৷৷18.6৷৷

അഭ്യര്ച്യ വൈഷ്ണവമഥോ വിധിനൈവ പീഠ-

മാവാഹ്യ തത്ര സകലാര്ഥകരം മുകുന്ദമ്.

അങ്ഗൈഃ സമൂര്തിയുഗശക്തിയുഗൈഃ സുരേന്ദ്ര-
വജ്രാദികൈര്യജതു മന്ത്രിവരഃ ക്രമേണ৷৷18.7৷৷

വാസുദേവഃ സംകര്ഷണഃ പ്രദ്യുമ്നശ്ചാനിരുദ്ധകഃ.
സ്ഫടികസ്വര്ണദൂര്വേന്ദ്രനീലാഭാ വര്ണതോ മതാഃ৷৷18.8৷৷

ചതുര്ഭുജാശ്ചക്രശങ്ഖഗദാപങ്കജധാരിണഃ.
കിരീടകേയൂരിണശ്ച പീതാമ്ബരധരാ അപി৷৷18.9৷৷

സശാന്തിശ്രീസരസ്വത്യൌ രതിശ്ചാശ്രിദലാശ്രിതാഃ.
അച്ഛപദ്മരജോദുഗ്ധദൂര്വാവര്ണാഃ സ്വലംകൃതാഃ৷৷18.10৷৷

ആത്മാന്തരാത്മപരമജ്ഞാനാത്മാനസ്തു മൂര്തയഃ.
നിവൃത്തിശ്ച പ്രതിഷ്ഠാ ച വിദ്യാ ശാന്തിശ്ച ശക്തയഃ৷৷18.11৷৷

ജ്വലജ്ജ്വാലാസമാഭാഃ സ്യുരാത്മാദ്യാ മൂര്തിശക്തയഃ.
ഇതി പഞ്ചാവരണകം വിധാനം പ്രണവോദ്ഭവമ്৷৷18.12৷৷

ഇത്ഥം മന്ത്രീ താരമമും ജാപഹുതാര്ചാ-

ഭേദൈരങ്ഗീകൃത്യ ച യോഗാനപി യുഞ്ജ്യാത്.

യൈഃ സംലബ്ധ്വാ ചേഹ സമഗ്രാം ശ്രിയമന്തേ
ശുദ്ധം വിഷ്ണോര്ധാമ പരം പ്രാപ്സ്യതി യോഗീ৷৷18.13৷৷

കരപാദമുഖാദിവിഹീനമനാ-

രതദൃശ്യമനന്യഗമാത്മപദമ്.

യമിഹാത്മനി പശ്യതി തത്ത്വവിദ-
സ്തമിമം കില യോഗമിതി ബ്രുവതേ৷৷18.14৷৷

യോഗാപ്തിദൂഷണപരം ത്വഥ കാമകോപ-

ലോഭപ്രമോഹമദമത്സരതേതി ഷട്കമ്.

വൈരിം ജയേത്സപദി യോഗവിദേനമങ്ഗൈ-
ര്യോഗസ്യ ധീരമതിരഷ്ടഭിരിഷ്ടദൈശ്ച৷৷18.15৷৷

യമനിയമാസനപവനാ-

യാമാഃ പ്രത്യാഹൃതിശ്ച ധാരണയാ.

ധ്യാനം ചാപി സമാധിഃ
പ്രോക്താന്യങ്ഗാനി യോഗയോഗ്യാനി৷৷18.16৷৷

സത്യമഹിംസാ സമതാ

ധൃതിരസ്തേയം ക്ഷമാര്ജവം ച തഥാ.

വൈരാഗ്യമിതി യമഃ സ്യാ-
ത്സ്വാധ്യായതപോര്ചനാവ്രതാനി തഥാ৷৷18.17৷৷

സംതോഷശ്ച സശൌചോ

നിയമഃ സ്യാദാസനം ച പഞ്ചവിധമ്.

പദ്മസ്വസ്തികഭദ്രക-
വജ്രകവീരാഹ്വയം ക്രമാത്തദപി৷৷18.18৷৷

രേചകപൂരകകുമ്ഭക-

ഭേദാത്ിത്രവിധഃ പ്രഭഞ്ജനായാമഃ.

മുഞ്ചേദ്ദക്ഷിണയാനില-
മഥാനയേദ്വാമയാ ച മധ്യമയാ৷৷18.19৷৷

സംസ്ഥാപയേച്ച നാഡ്യേ-

ത്യേവം പ്രോക്താനി രേചകാദീനി.

ഷോഡശതദ്ദ്വിഗുണചതുഃ-
ഷഷ്ടികമാത്രാണി താനി ച ക്രമശഃ৷৷18.20৷৷

ചിത്താത്മൈക്യധൃതസ്യ

പ്രാണസ്യ സ്ഥാനസംഹൃതിഃ സ്ഥാനാത്.

പ്രത്യാഹാരോ ജ്ഞേയ-
ശ്ചൈതന്യയുതസ്യ സമ്യഗനിലസ്യ৷৷18.21৷৷

സ്ഥാനസ്ഥാപനകര്മ

പ്രോക്താ സ്യാദ്ധാരണേതി തത്ത്വജ്ഞൈഃ.

യോ മനസി ദേവതായാ
ഭാവഃ സ്യാത്തസ്യ മന്ത്രിണഃ സമ്യക്৷৷18.22৷৷

സംസ്ഥാപയേച്ച തത്രേ-

ത്യേവം ധ്യാനം വദന്തി തത്ത്വവിദഃ.

സത്താമാത്രം നിത്യം
ശുദ്ധമപി നിരഞ്ജനം ച യത്പ്രോക്തമ്৷৷18.23৷৷

തത്പ്രവിചിന്ത്യ സ തസ്മിം-

ശ്ചിത്തലയഃ സ്യാത്സമാധിരുദ്ദിഷ്ടഃ.

അഷ്ടാങ്ഗൈരിതി കഥിതൈഃ
പുനരാശു നിഗൃഹ്യതേരിരാത്മവിദാ৷৷18.24৷৷

അഥ വാ ശോഷണദഹന-

പ്ലാവനഭേദേന ശോധിതേ ദേഹേ.

പഞ്ചാശദ്ഭിര്മാത്രാ-
ഭേദൈര്വിധിവത്സമായമേത്പ്രാണാന്৷৷18.25৷৷

പഞ്ചാശദാത്മകോപി ച

കലാപ്രഭേദേന താര ഉദ്ദിഷ്ടഃ.

താവന്മാത്രായമനാ-
ത്കലാശ്ച വിധൃതാ ഭവന്തി തത്ത്വവിദാ৷৷18.26৷৷

പൂര്വമിഡായാ വദനേ

വിചിന്തയേദ്ധൂമ്രമാനിലം ബീജമ്.

തേനാഗതേന ദേഹം
പ്രശോഷയേത്സാന്തരാധികരചരണമ്৷৷18.27৷৷

പിങ്ഗലയാ പ്രതിമുഞ്ചേ-

ത്തഥൈവ കാര്ശാനവേന രക്തരുചാ.

പ്രതിദഹ്യ പൂര്വവിധിനാ
മുഞ്ചേന്നൈശാകരേണ സുസിതേന৷৷18.28৷৷

സംപൂരയേത്സുധാമയ-

ജലശീകരവര്ഷിണാ തനും സകലാമ്.

നിര്മായ മാനസേന ച
പരിപൂര്ണമനാശ്ചിരം ഭൂയാത്৷৷18.29৷৷

സുജീര്ണമിതഭോജനഃ സുഖസമാത്തനിദ്രാദികഃ

സുശുദ്ധതലസദ്ഗൃഹേ വിരഹിതേ ച ശീതാദിഭിഃ.

പടാജിനകുശോത്തരേ സുവിശദേ ച മൃദ്വാസനേ
നിമീലിതവിലോചനഃ പ്രതിവിശേത്സുഖം പ്രാങ്മുഖഃ৷৷18.30৷৷

പ്രസാരിതം വാമകരം നിജാങ്കേ

നിധായ തസ്യോപരി ദക്ഷിണം ച.

ഋജുഃ പ്രസന്നോ വിജിതേന്ദ്രിയഃ സ-
ന്നാധാരമത്യന്തസമം സ്മരേത്സ്വമ്৷৷18.31৷৷

തന്മധ്യഗതം പ്രണവം

പ്രണവസ്ഥം ബിന്ദുമപി ച ബിന്ദുഗതമ്.

നാദം വിചിന്ത്യ താരം
യഥാവദുച്ചാരയേത്സുഷുമ്നാന്തമ്৷৷18.32৷৷

തന്മധ്യഗതം ശുദ്ധം

ശബ്ദബ്രഹ്മാതിസൂക്ഷ്മതന്തുനിഭമ്.

തേജഃ സ്മരേച്ച താരാ-
ത്മകമപി മൂലം ചരാചരസ്യ സദാ৷৷18.33৷৷

ഓംകാരോ ഗുണബീജം

പ്രണവസ്താരോ ധ്രുവശ്ച വേദാദിഃ.

ആദിരുമധ്യോ മപരോ
നാമന്യസ്യ ത്രിമാത്രികശ്ച തഥാ৷৷18.34৷৷

അസ്യ തു വേദാദിത്വാ-

ത്സര്വമനൂനാം പ്രയുജ്യതേഥാദൌ.

യോനിശ്ച സര്വദേഹേ
ഭവതി ച സ ബ്രഹ്മ സര്വസംവാദേ৷৷18.35৷৷

ഋക് ച തദാദ്യാദിഃ സ്യാ-

ത്തന്മധ്യാന്തം യജുശ്ച മാന്താദിഃ.

സാമാപി തസ്യ ഭേദാ
ബഹവഃ പ്രോക്താ ഹി ലോകവേദേഷു৷৷18.36৷৷

ഉച്ചാര്യോച്ചാര്യ ച തം

ക്രമാന്നയേദുപരി ഷഡ്ദ്വയാന്താന്തമ്.

മനസാ സ്മൃതേ യദാസ്മി-
ന്മനോ ലയം യാതി താവദഭ്യസ്യേത്৷৷18.37৷৷

അഥ വാ ബിന്ദും വര്തുല-

മാവര്തൈസ്ത്രിഭിരുപേതമേവമിവ.

പ്രോതം രവിബിമ്ബേന ച
സമഭ്യസേത്സ്രുതസുധാമയം തേജഃ৷৷18.38৷৷

അപമൃത്യുരോഗപാപജി-

ദചിരേണ സുസിദ്ധിദോ നൃണാം യോഗഃ.

അഥ വാ മൂലാധാരോ-
ത്ഥിതാ പ്രഭാ ബിസവിഭേദതന്തുനിഭാ৷৷18.39৷৷

വദനാമൃതകരബിമ്ബ-

സ്യൂതാ ധ്യാതാമൃതാമ്ബുലവലുലിതാ.

സ്ഥാവരജങ്ഗമവിഷഹൃ-
ദ്യോഗോയം നാത്ര സംദേഹഃ৷৷18.40৷৷

അഥ വാ ത്രിവലയബിന്ദുഗ-

ധാമ പ്രണവേന സംനയേദൂര്ധ്വമ്.

പീതോര്ണാതന്തുനിഭം
സൌഷുമ്നേനൈവ വര്ത്മനാ യോഗീ৷৷18.41৷৷

തസ്മിന്നിധായ ചിത്തം

വിലയം ഗമയേദ്ദിനേശസംഖ്യാന്തേ.

പുനരാവൃത്തിവിഹീനം
നിര്വാണപദം വ്രജേത്തദഭ്യാസാത്৷৷18.42৷৷

അഥ വാദിബീജമൌ പുന-

രുമപി വിഷേ തമപി സംഹരേദ്ബിന്ദൌ.

ബിന്ദും നാദേ തമപി ച
ശക്തൌ ശക്തിം തഥൈവ ശാന്താഖ്യേ৷৷18.43৷৷

തേജസ്യനന്യഗേ ചിതി

നിര്ദ്വന്ദ്വേ നിഷ്കലേ സദാനന്ദേ.

സൂക്ഷ്മേ ച സര്വതോ മുഖ-
കരപദനയനാദിലക്ഷണാലക്ഷ്യേ৷৷18.44৷৷

സ്വാത്മനി സംഹൃത്യൈവം

കരണേന്ദ്രിയവര്ഗനിര്ഗമാപേതഃ.

നിര്ലീനപുണ്യപാപോ
നിരുച്ഛ്വസന്ബ്രഹ്മഭൂത ഏവ സ്യാത്৷৷18.45৷৷

അഥ വാ യോഗോപേതാഃ

പഞ്ചാവസ്ഥാഃ ക്രമേണ വിജ്ഞായ.

താഭിര്യുഞ്ജീത സദാ
യോഗീ സദ്യഃ പ്രസിദ്ധയേ മുക്തേഃ৷৷18.46৷৷

ജാഗ്രത്സ്വപ്നസുഷുപ്തീ

തുരീയതദതീതകൌ പുനസ്താസു.

സ്വൈരിന്ദ്രിയൈര്യദാത്മാ
ഭുങ്ക്തേ ഭോഗാന്സ ജാഗരോ ഭവതി৷৷18.47৷৷

സംജ്ഞാരഹിതൈരപി തൈ-

സ്തസ്യാനുഭവോ ഭവേത്പുനഃ സ്വപ്നഃ.

ആത്മനിരുദ്യുക്തതയാ
നൈരാകുല്യം ഭവേത്സുഷുപ്തിരപി৷৷18.48৷৷

പശ്യതി പരം യദാത്മാ

നിസ്തമസാ തേജസാ തുരീയം തത്.

ആത്മപരമാത്മപദയോ-
രഭേദതോ വ്യാപ്നുയാദ്യദാ യോഗീ৷৷18.49৷৷

തച്ച തുരീയാതീതം

തസ്യാപി ഭേവന്ന ദൂരതോ മുക്തിഃ.

അഥ വാ സൂക്ഷ്മാഖ്യായാം
പശ്യന്ത്യാം മധ്യമാഖ്യവൈഖര്യോഃ৷৷18.50৷৷

സസുഷുമ്നാഗ്രകയോരപി

യുഞ്ജീയാജ്ജാഗ്രദാദിഭിഃ പവനമ്.

ബീജോച്ചാരോ ജാഗ്ര-
ദ്ബിന്ദുഃ സ്വപ്നഃ സുഷുപ്തിരപി നാദഃ৷৷18.51৷৷

ശക്ത്യാത്മനാ തുരീയഃ

ശാന്തേ ലയ ആത്മനസ്തുരീയാന്തമ്.

അങ്ഗുഷ്ഠഗുല്ഫജങ്ഘാ-
ജാനുദ്വിതയം ച സീവനീ മേഢ്രമ്৷৷18.52৷৷

നാഭിര്ഹൃദയം ഗ്രീവാ

സലമ്ബികാഗ്രം തഥൈവ നാസാഗ്രമ്.

ഭ്രൂമധ്യലലാടാഗ്രസു-
ഷുമ്നാഗ്രം ദ്വാദശാന്തമിത്യേവമ്৷৷18.53৷৷

ഉത്ക്രാന്തൌ പരകായ-

പ്രവേശനേ ചാഗതൌ പുനഃ സ്വതനൌ.

സ്ഥാനാനി ധാരണായാഃ
പ്രോക്താനി മരുത്പ്രയോഗവിധിനിപുണൈഃ৷৷18.54৷৷

സ്ഥാനേഷ്വേഷ്വാത്മമനഃ-

സമീരസംയോഗകര്മണോഭ്യാസാത്.

അചിരേണോത്ക്രാന്ത്യാദ്യാ
ഭവന്തി സംസിദ്ധയഃ പ്രസിദ്ധതരാഃ৷৷18.55৷৷

കണ്ഠേ ഭ്രൂമധ്യേ ഹൃദി

നാഭൌ സര്വാങ്ഗകേ സ്മരേത്ക്രമശഃ.

ലവരസമീരഖവര്ണൈ-
രനിലമഹാകാലവഞ്ചനേയം സ്യാത്৷৷18.56৷৷

അവനിജലാനലമാരുത-

വിഹായസാം ശക്തിഭിശ്ച തദ്ബിമ്ബൈഃ.

മാരൂപ്യമാത്മനശ്ച
പ്രതിനീത്വാ തത്തദാശു ജയതി സുധീഃ৷৷18.57৷৷

ഏവം പ്രോക്തൈര്യോഗൈ-

രായോജയതോന്വഹം തഥാത്മാനമ്.

അചിരേണ ഭവതി സിദ്ധിഃ
സമസ്തസംസാരമോചനീ നിത്യാ৷৷18.58৷৷

ഇതി യോഗമാര്ഗഭേദൈഃ

പ്രതിദിനമാരൂഢയോഗയുക്തധിയഃ.

സിദ്ധയ ഉപലക്ഷ്യന്തേ
മോക്ഷപുരീസംപ്രവേശനദ്വാരാഃ৷৷18.59৷৷

കമ്പഃ പുലകാനന്ദൌ

വൈമല്യസ്ഥൈര്യലാഘവാനി തഥാ.

സകലപ്രകാശവിത്തേ-
ത്യഷ്ടാവസ്ഥാഃ പ്രസൂചകാഃ സിദ്ധേഃ৷৷18.60৷৷

ത്രൈകാല്യജ്ഞാനോഹൌ

മനോജ്ഞതാ ച്ഛന്ദതോ മരുദ്രോധഃ.

നാഡീസംക്രമണവിധി-
ര്വാക്സിദ്ധിര്ദേഹതശ്ച ദേഹാപ്തിഃ৷৷18.61৷৷

ജ്യോതിഃപ്രകാശനം ചേ-

ത്യഷ്ടൌ സ്യുഃ പ്രത്യയായുജഃ സിദ്ധേഃ.

അണിമാ മഹിമാ ച തഥാ
ലഘിമാ ഗരിമേശിതാ വശിത്വം ച৷৷18.62৷৷

പ്രാപ്തിഃ പ്രാകാമ്യം ചേ-

ത്യഷ്ടൈശ്വര്യാണി യോഗയുക്തസ്യ.

അഷ്ടൈശ്വര്യസമേതോ

ജീവന്മുക്തഃ പ്രവക്ഷ്യതേ യോഗീ.

യോഗാനുഭവമഹാമൃത-
രസപാനാനന്ദനിര്ഭരഃ സതതമ്৷৷18.63৷৷

ഇത്യേവം പ്രണവവിധിഃ സമീരിതോയം

ഭക്ത്യാ തം പ്രഭജതി യോ ജപാദിഭേദൈഃ.

സംപ്രാപ്നോത്യനുതതനിത്യശുദ്ധബുദ്ധം
തദ്വിഷ്ണോഃ പരമതരം പദം നരാഗ്ര്യഃ৷৷18.64৷৷


ഇതി ശ്രീമത്പരമഹംസപരിവ്രാജകാചാര്യസ്യ

ശ്രീഗോവിന്ദഭഗവത്പൂജ്യപാദശിഷ്യസ്യ

ശ്രീമച്ഛംകരഭഗവതഃ കൃതൌ
പ്രപഞ്ചസാരേ അഷ്ടാദശഃ പടലഃ৷৷